Hinge on Education institutions in Sindh

Hinge on Education institutions in Sindh

تعليمي ادارن ۾ قبضن خلاف ايڪشن ..؟       اصغر ناريجو

جڏهن سنڌ جي تعليم جي تباهي جو ذڪر ٿيندو آهي ته ان تعليم جو تباهي جو ذميوار سرڪار،رياست ۽ استادن کي ڄاڻايو ويندو آهي ته تعليم جو الھ تلھ رک ڪري ڇڏيو اٿئون.اتي بند پيل اسڪولن جو ذڪر ٿيندو آهي ته سنڌ صوبي ۾ پنج هزار کان مٿي اسڪول بند ٿيل آهن جنهن جو اعتراف سنڌ سرڪار پاڻ به ڪري چڪي آهي ته سنڌ ۾ تعليمي ادارن جي عمارتن تي وڏيرن جاگيردارن ۽ سياسي ڀوتارن قبضا ڪري پنهنجي ذاتي جاگيرسمجهي پنهنجون اوطاقون، واڙا ۽ گودام بڻائي ڇڏيا آهن وري زرداري سرڪار جڏهن کان اقتدار جي ڪرسي ولاري ويٺي ته ان به پنهنجا نوازي واري پاليسي  اختيار ڪري ايم اين ايز، ايم پي ايز ،سياستڪارن، جاگيردارن ۽ ڪامورن کي اسڪولن لاءِ عمارتون منظور ڪرائي ۽ مڪمل جلد ٺهرائي  انهن کان تحفي طور ڏنيون ويون ته جيئن اوهان وٽ اهو تصور جڙي حڪومت ڳوٺ ۽ علائقي وارن کي اسڪول ٺهرائي ڏنو آهي پر افسوس ته انهي اسڪول ۾ ٻار ناهن پڙهندا پر سياسي ڀوتار انهي اسڪول کي مهمانن جي لاءِ اوطاق بڻائي ڇڏيوآهي. جتي علم شعور حاصل ڪندڙ ٻارن کي  ان حقيقت جي حاصلات کان محروم رکيو ويو آهي. ڪجھ اهڙن تعليمي ادارن تي قبضن جي ٿيڻ باوجود به اسان جو سماج ان کان خبر هوندي به بي خبر رهندوآيو آهي جنهن  جي لاءِ هميشه اهو روايتي تاثر جوڙيو ويندو آهي ته اهي تعليمي ادارن جي سيڪيورٽي لاءِ عمارتون انهن جي حوالي ڪيون ويون آهن. جيڪي امن امان جي صورتحال درسگاهن ۾ بهتر بڻائيندا. تعليمي ادارن ۾ سيڪيورٽي فورسز تحفظ لاءِ ڀلي هجن پر سيڪيورٽي جي نالي هاسٽلن،بلاڪس، گهرن، بنگلن ۽ آفيسن ۾ قبضو ڄمائي ويهڻ وارو عمل تعليم دوستي ناهي. سياسي کلاڙين جي قبضاخورن کان واقف ٿي هرڪو چڱي ڀلي وضاحت ڪندو آهي پر 1995 ع کان سنڌ ۾ مقرر ٿيل رينجرس تعليمي ادارن جي عمارتن،يونين آفيسن،هاسٽلن،آفيسن تي قبضا ڪري سيڪيورٽي صورتحال جي نالي تي پنهنجون ميٽروپولين سميت هر ننڍي وڏي شهر ۾ قبضا ڪري ڇڏيا آهن انهن کان ناواقف به ناهيون. رينجرس کي سنڌ ۾ امن امان کي بحال ۽ برقرار رکڻ ،سنڌ جي سرحدن جي رکوالي ڪرڻ ۽ سنڌ جي حدن اندر غير قانوني اسمگلنگ جي روڪٿام ۽ ڌاڙيلن خلاف آپريشن، ٻوڏ ۽ هنگامي صورتحال ۾ رليف ڪئمپون قائم  ڪرڻ لاءِ گهرايو ويو هو. پر رينجرس انهن ڪمن کان وڌيڪ سنڌ جي مختلف تعليمي ادارن  جي عمارتن تي قبضا ڪري ڇڏيا آهن. جنهن سان سنڌ جي تعليم سيڪيورٽي جي نالي تباھ ٿي رهي آهي. انهن تعليمي ادارن ۾ هڪ طرف ماحول ۾ سانت آهي ته ٻئي طرف شاگرد هٿيارن جا پهرا ڏسي ذهني سڪون وڃائن ٿا جنهن جا اثرات جلدي ظاهر ناهن ٿيندا. تعليمي ادارن ۾ سيڪيورٽي جي نالي عمارتن تي فورسز جا قبضا آهن تن ۾ سنڌ يونيورسٽي جي يونين آفيس، مهراڻ يونيورسٽي، زرعي يونيورسٽي ٽنڊوڄام، اين اي ڊي يونيورسٽي، ڪراچي يونيورسٽي، شاھ لطيف يونيورسٽي جي عمارتن کان سواءِ مختلف ڊگري ڪاليج جنهن ۾ حيدرآباد جي ڊگري ڪاليج،جيڪب آباد جي ڊگري ڪاليج،ڪنڌڪوٽ جي ڊگري ڪاليج، پولي ٽيڪنيڪل ڪاليج ۽ مسلم ڪاليج حيدرآباد، اردو سائنس ڪاليج، ڊائو ميڊيڪل ڪاليج،  ميڊيڪل ڪاليج،  ناظم آباد ڪمپيوٽر سائنس ڪاليج ڪراچي ،گهوٽڪي ۾ سمال انڊسٽريز ٽيڪنيڪل ڪاليج سميت مختلف هاسٽلن ميٺارام هاسٽل ڪراچي،دائود انجنيئرنگ هاسٽل جو هڪ مڪمل بلاڪ،ٽيڪنيڪل ڪاليج قاسم آباد جي مڪمل هاسٽل،ڪاري موري جي هاسٽل،لاڙڪاڻي جي نرسنگ هاسٽل،شڪارپور ۾ انڌن، گونگن ۽ ٻوڙن  جي اسڪول جي  هاسٽل کان سواءِ ڪنڌ ڪوٽ ڊگري ڪاليج پرنسپال جي رهائشگاھ ۽ ڪوٽڙي پي ٽي سي ڪاليج جي پرنسپال ۽ اسٽاف جا بنگلا ۽ ڪواٽر شامل آهن، ملڪ جي ٻئي ڪنهن صوبي  پنجاب،خيبرپختونخواه،بلوچستان جي تعليمي ادارن ۾ رينجرس ناهي پر سيڪيورٽي صورتحال ۽ نظام ته ملڪ ۾ ساڳئي آهي ،ملڪ به هڪ تعليمي ادارا به هڪ پر سنڌ جي تعليمي ادارن جي عمارتن تي هڪ پاسي کان جاگيردارن، سياستڪارن جا قبضا آهن ته ٻئي پاسي فورسز سنڌ جي تعليمي ادارن جي عمارتن، آفيسن، هاسٽلن،پرنسپال جي رهائشگاھ ،ملازمن جي بنگلن ڪوارٽرن تي رينجرس جا قبضا ڇوآهن؟ سنڌ جي تعليمي ادارن ۾ رينجرس کي ترسائڻ جا ڪهڙا ڪارڻ آهن؟ تعليمي ادارن کي ٿاڻن ۾ ڇو تبديل ڪيو ويو آهي؟ سنڌ حڪومت ۽ وفاق رينجرس کي ترسائڻ لاءِ متبادل رهائش ڇو نه ڏني سگهيا آهن؟ نالي ۾ عوام جي تحفظ جي ضامن پوليس به سنڌ جي تعليمي عمارتن تي قبضا ڄمائي بيٺڪون ڄمائي ڇڏيون آهن جن سان هڪ ته شاگرد رهائش لاءِ پريشان رهندا آهن ته ٻيو ڪلاسز،فرنيچر ۽ ڇانو جي کوٽ محسوس ڪندا آهن.

سنڌ جا تعليمي ادارا جهنگ يا ٻيلا ته ناهن جو فورسز کي تعليمي ادارن ۾ مقرر ڪري کلي ڇوٽ ڏني وئي آهي  تعليمي ادارن ۾ ڌاڙيل يا دهشتگرد  ته نٿا رهن جو رينجرس کلي عام جيٿريون تاڻي بيٺي آهي. هاڻي ته ڪنهن به اداري جي مين گيٽ تي وي سي، عالم مفڪر، تاريخدان، تحقيقدان يا ڪنهن تعليمدان جو پورٽريٽ يا قول نظر نه ايندو ؟ جي نظر ايندا ته الرٽ  ٿيل اهلڪارجن کي ڏسي ائين محسوس ٿيندو ته ڪنهن نوگوايريا ۾ داخل ٿيا آهيون. تعليمي ادارن جي سيڪيورٽي کانسواءِ،انتظامي ڪم ڪار به رينجرس جي تابع آهن جنهن جو مثال سنڌ يونيورسٽي آهي جنهن ۾ شاگرد پاڻي جي کوٽ،بجلي جي لوڊشيڊنگ،انٽرنيٽ ۽ ٽرانسپورٽ جي مسئلن لاءِ ڪو احتجاج يا مظاهرو ٿيندو آهي ته انتظاميا پاڻ پهچي مسئلا ٻڌڻ ۽ حل ڪرڻ کان ڪيٻائي اڳ ۾ فورسز کي اجازت ڏيندا آهن ته اوهان وڃي شاگردن کي ڇڙوڇڙ ڪري لاٺي چارج ڪري يا آسو گئس جا شيل هڻي شاگردن کي زخمي ڪري گرفتار ڪيوپر انهن جي سامهون انتظاميا پنهنجا چپ ائين ڀڪوڙي ڇڏيندي آهي جو سندن ڪو فطرتي  وات بند آهي جو ڳالهائي نه سگهندا آهنايتري قدر  نياڻن مٿان لاٺي چارج ڪن  يا انهن کي ڌمڪائن اهيو ته ڪنهن به قانون يا آئين ۾ به ناهي ۽ نه ئي ڪو اخلاقي جواز هجي جو نياڻين مٿان لاٺي چارچ ڪيو. سنڌ جي تعليمي ادارن ۾  اندر ڪو 144 قلم ته ناهي لاڳو ٿيل جو اتي فورسز کي تراسايو ويو آهي  ٻيو ته تعليمي ادارن ۾ رينجرس کي ترسائڻ جو ڪو قانوني يا آئيني جواز ئي موجود ناهي. رينجرس جي موجودگيءَ ۾ سنڌ جي مختلف ادارن ۾ شاگردن ۽ استادن جا قتل به ٿيل آهن.پوءِ سنڌ سرڪار انهي کي امن امان جي نالي عمارتن جي قبضا ڪرڻ جي اجازت ڪيئن ڏني آهي. خبر ناهي  سنڌ حڪومت جي ڪهڙي مجبوري ۽ لاچاري آهي  جورينجرس کي تعليمي ادارن ۾ ترسائي ڪري  ايترا اختيارڏنا آهن  جو ادارن  اندر مقرر ٿيل وي سي به انهن جي حڪمن تي هلندا آهي.

سنڌ حڪومت کي گهرجي ته تعليمي درسگاهن مان رينجرس کي ڪڍي ڪا متبادل جاءِ ڏني وڃين ته جيئن انهن ادارن  ڪاليجن ،هاسٽلن اندر ماضي جيان شاگرد رهي ڪري بهتر تعليم حاصل ڪري سگهن ۽ رينجرس به رهائش جي مسئلي ڪري تعليم عمارتن تي قبضا نه ڪري سگهي.

i could not forget sindh university #Asgharnarejo #jamshoro #Sindhuniversity

i could not forget sindh university

اصغر ناريجو

مون کان سنڌ ورسٽي نه وسري

اتر جون ٿڌڙيون هوائون سردي اچڻ جو سنيهو هونديون آهن، انهي سرد پن ڇڻ جي جدائيءَ واري موسم ۾ دلين مان هانوءَ به ڇڃي پوندا آهن. اڪثر چهرن تي اداسي پنهنجو گهر ٺاهي ڇڏيندي آهي. سرد موسم جو ڊسمبر مهينو فطرت طرفان ئي ڏک، وڇوڙا، سور صدما، زخم، ۽ الوداع کڻي ايندو آهي. الوداعي موسم جي سرد هوائن ۾ سنڌ جي مادر علمي سنڌ ورسٽي ۾ هٿ هٿ ۾ ڏئي فائنل ايئر جا گهمندڙ جوڙا هڪٻئي کان وڇڙي ويندا آهن . انهي ڊسمبر ۾ ”حسن جي هندوري“ واري شهر ۾  محبتن کي زوال ايندو آهي. وڇوڙي جو عمل پيڙائن وارو هوندو آهي حساس دل  وارن کي وڇوڙي جا گهاوءَ گهائي وجهندا آهن. اهي وڇوڙا دوستيءَ جي ميدان ۾ هجن يا عشق آتش جي اڻپوري داستان جا هجن ٻنهي ۾ جوان ذهنن کي ڌچڪو لڳندو آهي،  جنهن سان عشق جي منزل ۾ رڪاوٽ  پيدا ٿيندي آهي.

شال ڄامشوري جون ڇڙواڳ هوائون جڳ ۾ پيار ۽ پنهنجائپ پکيڙينديون رهن. هتي حسين شامون گذاريندڙ دنيا جي ڪهڙي به ڪنڊ ۾ ڇو نه هليو وڃي پر ڄامشوري جون هوائون هن جي من اندر ۾ پيون گهلنديون .

” هي حسين زندگي ائين گذري وئي ڄڻ ڪو خواب هو يا هوا ڪا خبر ئي نه پئي،“

جي سٽن  جيان جوڀن جا چار سال پٿريلي ڌرتي جي گسن تي دوستن سان گڏ ٽهڪن جي گونجار ۾، صبح سويري هاسٽل کان نڪري مهتابي مهڪندڙ چهرن جو درشن ڪندي، خوشبو تي واھ واھ ڪندي، هڪٻئي سان ٽوڪ مذاق ڪندي، ڪئنٽين تي گرم چانھ جا سِپ پيئندي، عشق، ادب ۽ سماجي نظرئين تي بحث ڪندي، حسن تي تکا تبصرا ڪندي، معصوم محبتن جا ويچار ونڊيندي، ڪلاس جي دائري ۾ ڏسندي، ڪاريڊور ۾ انتظار ڪندي، ڊپارٽمينٽ جي لان ۾ ڪچهريون ڪندي، نشيلي نيڻن جون راهون تڪيندي، پوائنٽ نڪرڻ وقت درشن جي خيال ۾ رهندي، هاسٽل کان باب السلام روڊ جا چڪر ڪٽيندي، جتي جوڙا شام جي پهر ۾ لان ۾ ويهي مرڪن جا محلات اڏين ٿا، هٿ هٿ ۾ ڏئي پيار پکيڙن، ڪتاب کولي ڪچهري ڪن، راھ ويندا خوش ٿين ته ڪي جيءَ ۾ جلن، پڪنڪ جي موج مستين ، اسٽڊي ٽوئر جي سفر ۽ جهڙالي موسم ۾ المنظر ڏانهن رُخ ڪندي، آچر جي ڏينهن حيدرآباد ويندي، دوستن سان هاسٽل تي راتيون اوجاڳن ۾ گذاريندي، جتي جنم ڏهاڙا ملهائڻ واريون يادگيريون،۽ محبوبه جي سوچ ۾ سگريٽ جا ڪش هڻندي گذري ويا.

يونيورسٽي جي دل آرٽس فئڪلٽي، حليم باغي جي  پيلي ديوارين  واري فارميسي کان وٺي پوري ورسٽي جي اندر نشيليون نگاهون قاتل ادائون، ڪاريهر جهڙن زلفن وارين جا ڏنگ ، مستقبل جا بهترين خواب سمائي ايندڙ ڪيترن ئي ڇڙواڳ ڇوڪرن کي گهايل ڪري ڇڏينديون آهن، جن جي تصور ۾ نصاب کان وڌيڪ نشيلي ڇوڪري ئي مرڪز هوندي آهي. ها ڇوڪرا صنف نازڪ جي زلفن سان ضعيف ٿين ٿا ته ڪن جا محبت ڪندي چار سال گذري وڃن ٿا، ،ڪنهن جو پياريءَ جي نانءُ پڪاريندي اڻ ڏٺئي جو عشق وانگر ڇوڪرا پنهنجي خيالن ۽ سوچن جو مرڪز هڪ چهري کي بڻائي ڇڏن ٿا.

چوٿين سال جي آخري سيمسٽر جا ڏهاڙا اچي پنهنجي پڄاڻي تي پهتا آهن.  آخري سال جو آخري ڪلاس ...، الوداعي ڳالهيون. سڀني جي چهرن تي اداسي گهر ڪري وئي هئي، سڀئي هڪٻئي ڏي حسرت ڀريل نگاهن سان نهاري رهيا هئا، شايد زبان سان ڳالهائڻ ڏکيو پئي لڳو، هرڪو نطرن سان ڳالهائي رهيو هئو،، پر نگاهن جي ٻولي سمجهڻ سولي ناهي هوندي، ۽ ان وقت سمجهڻ هر ڪنهن جي وس ۾ نه هيو،. لڙڪن سان ڀريل نگاهون، اداس نيڻن ۾ ملڻ جي حسرت .نيڻ ڀنل ، خوبصورت چهرن تي به اداسي ڇائنجي وئي هئي جن کي مون ڪڏهن به اداس نه ڏٺو هو.

شاگرد پنهنجي من ۾ اداسي جا گهر اڏي الوداعي پارٽي جي تيارين کان ويندي ،ڪمينٽس ڊي، ڪلچر ڊي، ڪريزي ڊي، ڪلر ڊي جهڙا ڏينهن ملهائي ورسٽي کان موڪلائن ٿا.!

ها اها سنڌ ورسٽي جتي مان 4 سال اڳ سال جي پهرين مهيني ۾ آيو هئس ۽ هاڻي سال جي آخري مهيني ۾ مادر علمي کان موڪلاڻي ڪرڻي ٿي پئي. ته وري ڪي چهرا من ۾ مرادون کڻي اچن ٿا  پر تن کي اهو معلوم ناهي هوندو ته گذريل ڊسمبر ۾ پاس ڪري ويندڙن جي دل تان ڇا گذريو هوندو.

ڪمينٽس ڊي تي دل جي ڊائري تان دوستن جي ڊائري تي لکڻ لاءِ ڪهڙا لفظ هوندا! ڪهڙن لقائن کي قلم جي نوڪ سان ڪاغذ تي اتارجي ! جن سان وڇوڙي جو بار هلڪو ٿي سگهي.

بي بها يادن جا خزانا سنڀالڻ ڏکيو ڪم آهي. انهن يادن کي وساري به نٿو سگهجي جيڪي اجنبي راهن ۾ اجنبي چهرن سان جڙيل آهن.

حسين چهرن کان الوداع، ڪئمپس ۾ خوشبو کان الوداع ، سندرين کان الوداع، هر دوست کان الوداع،  الوداع الوداع ڪنهن کان الوداع ... آخري ڊسمبر جي الوداع کان پوءِ ڪافي وقت  ذهن تي بيقراري، بيزاري  حاوي رهي ٿي، محسوس ائين پيو ٿئي ان ڏينهن کان زندگي بي معني ۽ بي مقصد ٿي پئي آهي، نه زندگي ۾ ڪو همدرد دوست آهي ۽ نه وري ڪو رشتيدار جنهن سان درد دل اوري ۽ دل تان بار هلڪو ڪري سگهجي.

منهنجي زندگي جا اهي چار سال شايد منهنجي زندگي جو مقصد هئا، ورسٽي کان الوداع کانپوءِ مان پاڻ وٽ ڪجھ نه سمجهيو ۽ ائين لڳو جيئن مان ڪنهن اداس سحرا جي برپٽ ۾ اڪيلو هجان جتان منهنجي پڪار جو آواز مان پاڻ به ٻڌي نه سگهندو هجان.

why Alienation for Paradise ?

why Alienation for Paradise ?

اصغر ناريجو

بهشت لاءِ وَحِشتَ آخر ڇو؟  

مستن جي محفل،  سيوهاڻي سرڪار، دمان دم مست قلندر جي صدائن جي پهر ۾،عقيدتمندن ۽ پانڌيئڙن جا ڌمال وقت جهومندڙ ڪنڌ، ٻانهون مٿي ڪري اڀ ڏي آڱر کڻڻ واريءَ مهل،  مزار جي ڀرسان دعالاءِ کڄندڙ هٿن جي گهڙيءُ ۾، درگاهه جي ڪنڊ ۾ ٻار کي ٿڃ پيئاريندڙ امڙ،من جي مرادن جي پورائيءَ لاءِ سکان کڻي ايندڙن جي گڏجڻ واري پهر ۾، خلق جا ڏک کڻي ايندڙ، مسجدن ۽ مئخانن کي ڇڏي ايندڙ دنيا کان بي پرواهه ٿي مست قلندر جون صدائون بلند ڪندڙ ن جي ميڙ ۾، مزار جي احاطي ۾ هڪ جنوني ڦاٽي مري ٿو جيڪو پاڻ سان گڏ لعل قلندر کي رت سان لعل ڪري ويو، 90 انسانن کي به ماري هليو ويو ۽ سوين ٻين کي معذور، يتيم، لاوارث ڪري ويو، ونيءُ جو ور ماري ويو، گهر جو اڪيلو ڪمائيندڙ کي ماري ويو، ويڙها اجاڙي ويو، صوفي مزاج جو روح رکندڙ سنڌ کي تباهي ۽ بربادي وارا منظر ڏسي ويو. ڌماڪي کانپوءِ دونهون ۽ بدبوءِ پکڙيل هئي، مزار جي پاسن ۾ انساني عضوا وکريل هئا، زخمي رڙيون، دانهون ڪري رهيا هئا ۽ هزارن جي تعداد ۾ آيل زائرين سميت شهري پنهنجي پنهنجي پيارن جي دکدائڪ موت ۽ زخمين جي تڪليفن کي ڏسي دل ڌرتي ڌوڏيندڙ  واقعي جي ڪيفيت ۾ وڪوڙجي ويا.
شڪارپور امام بارگاهه تي بم ڌماڪي ۾ زخمي ٿيلن وانگي سيوهڻ ڌماڪي جي زخمين کي صحت جي سهولتن جي کوٽ  ۽ ترت علاج نه ٿيڻ ڪري تڙپڻو پيو ۽ تڙپندي تڙپندي مري ويا. اهي لاش سيوهڻ جي درگاهه مان صوفين جي روح واري سنڌ جي واهڻ وستين جا هئا، جنهن جي مرادن ، اميدن ، مست الست نعرن ، نسلن جو خون ڪيو ويو۔ ان صوفي روح جي اڱڻ کي رت ۾ ريٽو ڪري زخمي صوفي روح  بڻائي ڇڏيو. سيوهڻ سانحي جي شهيدن جا تڏا صرف نوري آباد، شهدادڪوٽ ،نئون ديرو جي گهثين ۾ نه ڪيا ويا پر روح روان صدين کان انهن مست قلندر جي نعرن جي پڪار وارن جي دلين ۾ وڇايل هئا.
سيوهڻ سانحو سيوهڻ جي تاريخ جو ئي نه پر ڪراچي کان پوءِ سموري سنڌ م اهو  ڀوائتو، خونريز، ۽ خطرناڪ واقعو آهي. جيڪو 90 انسانن جي اجل جو شڪار ثابت ٿيو. ( ان کان اڳ شڪارپور ۾ مسجد امام بارگاهه تي بم ڌماڪي ۾ 65 انسان حياتيون وڃائي چڪاهئا). ان کان پهرين  2005 کان سيوهڻ درگاهه تي ٿيل ڌماڪي سميت ملڪ جي 25 درگاهن تي آپگهاتي حملا ٿي چڪا آهن جتي پاڻ کي ڪل ايمان جي دعويٰ ڪندڙ انسان خونريز بڻجي معصوم، بي گناهه ماڻهن جو رت وهايو آهي.
مان ڪنهن ڪتاب ۾ پڙهيو هيو  ته سنڌي قوم سادي سودي قسم جي قوم آهي،الله رسول سان پيار ڪندر .پت پاراتي ۽ قبر جي عذاب کان ڊڄندڙ ،پيرن، فقيرن ۽ اوليائن کان اولاد، مدد ۽ چڱائي پنندڙ ،مسجد کي مسيت ڪوٺيندڙ ۽ مذهبي ڪتابن کي پوتين ۾ ويڙهي، اکين تي چمي رکندڙ، کجي جي لڏندڙ لامن ۽ کبڙن ۾ جن پري باسندڙ،محرم کي امامن جو مهينو، ۽ ربيع الاول کي عرس جومهينو ڪوٺيندڙ، امامن جي مهيني ۾ نياز ڪندڙ۽ محرم جي ڏهي تائين، گهر ۾ گانا وڃا.ڻ کان منع ڪندڙ يزيد، شمر ۽ معاوي جو نالو ڀلجي به ٻار تي نه رکندر بلڪه ڪنهن به ظالم کي يزيد ڪوٺيندڙ ، ڪنهن به هندويا سک سان ساڳي ٿانو ۾ کائڻ ۾ ڪو عار نه سمجهندڙ، سچل، ڀٽائي ۽ قلندر تي باسيون باسيندڙ، کين صوفي چئو يا سست چئو، بهرحال سندن مذهب ڏاڍو سولو ۽ سادو آهي. نماز پڙهن نه پڙهن، روزا رکن نه رکن، ان بابت هو ڪنهن ٻئي ماڻهوءَ بجاءِ ڌڻي ڏي جوابده، گهر ۾ ويلن تي ويٺل، پر پوءِ به حال احوال پڇبو ته وراڻي ملندي ته خدا جو شڪر.
اهڙي قسم جي مذهبي سوچ رکندڙ سنڌ جي علائقن مان مذهبي جنونيت جي پيروڪار گروهي فرقن ڪجهه سالن کان انتهاپسندي کي هٿي ڏئي مدرسن مان انسان دشمن ڪاررواين جون رٿا ڪري صوفين جي ڌرتي تي رت وهايو آهي. انهي راند ۾ جادو جو اثر ته ناهي پر غيبي قوتن جي ڀرجهلن ڪري سنڌ جي تصوف ۽ سيڪيولر ذهن کي مٽائڻ لاءِ ڪيو وڃي ٿو.
آءِ جي سنڌ ۽ ايس ايس پي برانچ سکر ، سيوهڻ سانحو ٿيڻ کانپوءِٰ ڪهڙا به انڪشاف ڪن پر اهي ڳالهيون شڪارپور امام بارگاهه تي ٿيل بم ڌماڪي کان پوءِ ڪيون ويون ته اتر سنڌ جو شڪارپور، جيڪب آباد ۽ خيرپور دهشتگردي ۽ فرقيواريت جو مرڪز آهن.  حفيظ بروهي خيرپور جي جيلاني محلي ۾ واقع  مدرسي تعليم القران ۾ ڪيترائي ڀيرا گڏجاڻِون ڪري سکر ۽ لاڙڪاڻي زون ۾ دهشتگرد ڪاررواين لاءِ رٿا بندي ڪئي هئي. شڪارپور امام بارگاهه تي آپگهاتي ڌماڪو ڪندڙ پيرو بروهي، خانپور واقعو، حاجن شاه جي ماڙي تي ڌماڪو ڪندڙ، ڊاڪٽر ابراهيم جتوئي تي قاتلاڻو حملو ڪندڙن جو تعلق به ايس ايس پي شڪارپور ثاقب اسمائيل ميمڻ  ٻه سال اڳ ۾ پريس ڪانفرنس ڪندي چئي ويو هو ته اتر سنڌ ۾ جيش السلام، لشڪر جهنگوي ۽ پنجابي طالبانن ڪاررواين لاءِ رٿا پنديون ڪرڻ جي تصديق مليون آهن. هاڻي ان ڳالهه ۾ شڪ ناهي رهيو ته سنڌ ۾ طالباني ذهنيت رکندڙن کي تيار ڪيو ويو آهي ۽ آپگهاتي دهشتگرد به موجود آهن. آخر ڪهڙي جادو تحت سنڌ ۾ اهڙا انسان دشمن ، بهشت جي لالچ ۾ وهشت ڏيکارڻ جا ڪارندا تيار ڪيا ويا؟ شڪارپور سانحي کان پوءِ دهشتگردي ۾ ملوث مددگارن خلاف ڪجهه مددگارن جي گرفتاري کانسواءِ ڪجهه نه ڪيو ويو، ٿيڻ ته ائين گهرجي ها ته  کٿابين جي شڪل ۾ آپگهاتي بمبار تيار ڪندڙ مدرسن جي خلاف ڪارروائي ڪري تن جي فنڊنگ سميت، هلائيندڙن جي تهن تائين پهچجي ها. اهو نه ٿيڻ ڪري شڪارپور، خيرپور، جيڪب آباد جي مختلف مدرسن ۾ دهشتگرد کٿابين جي هجڻ جو تازو آءِ جي سنڌ انڪشاف ڪري چڪو آهي.
سنڌ مٿان مڙهيل جنگ جي خوني شڪل شڪارپور سانحي کان پوءِ چٽي ٿي بيٺي هئي ته ايندڙ ڏينهن ۾ سنڌ ۾ رتوڇاڻ جا واقعا وڌي ويندا ۽ سيوهڻ سانحي کانپوءِ مڙهيل جنگ جي خاتمي جو ردعمل سنڌي قوم سوڳ ڪري روڊن رستن تي نڪري ڪيو آهي. پر هاڻي امدادن تي هلندڙ پاليساز ادارن ۽ ڊالر، درهم هضم ڪندڙ حڪمرانن کي پاليسين کي انتهاپسندي ۽ طالبانيت تيار ڪندڙ سوچ جي خلاف موڙڻ گهرجي. دهشتگردن جي چيلهه ڄٻي ڪرڻ سان دهشتگردي عالمي اقتصادي امداد تي کٽڻ بجاءِ ضرب عضب جي آپريشن ۽ فوجي ڪورٽس کانپوءِ به واڌو نظر آئي آهي. دهشتگردن جي قتل سان دهشتگردي ختم ته ناهي ٿي.  نفرت واري نصاب جي خاتمي سان گڏ نفرت ۽ انتهاپسندي کي قتل ڪرڻ واري رٿ سرڪار جي پاليسي ۾ ناهي ته پوءِ هڪ هفتي ۾ 8 ڌماڪا، 200 جي لڳ ڀڳ انساني جانيون مارجي وينديون ۽ سوين زخمي ٿيندا رهندا. آخر ذهن ۾ اهو سوال کڙو ٿئي ٿو ته ڇا امن ۽ انصاف کي قائم رکڻ حڪومت ۽ رياست جي اختيار مان نڪري ويو آهي يا واقعي رياست ۽ حڪومت بارود جي بمن کان ڇوٽڪارو چاهي ٿي؟

illiterate race of Pakistan

http://dailyjeejal.com/e-paper/2017-3-11/news/page4/1%20(1).htm

illiterate race of  Pakistan 

الف ب کان اڻواقف نسل  

اصغر ناريجو

هن ملڪ جي تعليم جي لٿل سج جي ثابتي تازو پاڪستان ايجوڪيشن اسٽيٽسڪ 2015_2016 جي جاري ڪيل رپورٽ ۾ چٽي طرح ڏسي سگهجي ٿي. رپورٽ موجب پاڪستان جا (5 کان 16 سالن جي عمر وارا ) 2 ڪروڙ 20 لک ٻار اسڪولن کان ٻاهر ۽ تعليم جهڙي زيور کان محروم آهن. وفاقي تعليم جي وزارت ۽ تعليمي منصوبابندي جي ايپام اڪيڊمي موجب پاڪستان ۾ 5 کان 16 سالن جي عمر وارن ٻارن جو تعداد 5 ڪروڙ کان وڌيڪ آهي. پاڪستان ايجوڪيشن اسٽيٽسڪ جي رپورٽ موجب 2012ع ۾ تقريبن 2 ڪروڙ 60 لک ٻار اسڪولن کان ٻاهر هئا ۽ ساڳئي ئي اداري جي 2014۽ 2015 جي گڏ پڌري ڪيل رپورٽ موجب 2 ڪروڙ 40 لک ٻار اسڪولن کان ٻاهر هئا. اسڪول کان ٻاهر ٻارن ۾ ڇوڪرن جي مقابلي ۾ ڇوڪرين جو تعداد وڌيڪ آهي.جن ۾ 49 سيڪڙو ڇوڪريون ۽ 40 سيڪڙو ڇوڪرا بنيادي تعليم پرائڻ کان محروم آهن. افسوس جو اسان ملڪ جي ڪل ٻارن مان اڌ ٻارن کي بنيادي تعليم به مهيا نه ڪري رهيا آهيون۽ ڪيترائي ٻار پرائمري ۾ پڙهندي ئي اسڪول  ڇڏي ڇڏن ٿا.اها سڄي صورتحال ٻڌائي ٿي ته هيئنر اسان جي ملڪ اندر الف ب کان اڻواقف هڪ نسل تيار ٿي رهيو آهي.

تازي جاري ٿيل رپورٽ موجب ملڪ ۾ پرائمري سطح جي 21 سيڪڙو اسڪولن ۾ صرف هڪ استاد مقرر آهي جڏهن ته 14 سيڪڙو اسڪول هڪ ڪمري وارا آهن. 40 سيڪڙو اسڪولن ۾ بجلي جي سهولت ناهي، 28 سيڪڙو اسڪولن ۾ باٿ روم ناهي، 25 سيڪڙو اسڪولن کي چوديواري به ناهي  ۽ 29 سيڪڙو اسڪولن ۾ صاف پاڻي پيئڻ جا انتظام ناهن.وفاقي وزير تعليم تبليغ الرحمان موجب ملڪ ۾ لڳ ڀڳ 2 لک سرڪاري اسڪول آهن، پر تنهن جي باوجود به 2 ڪروڙ 26 لک ٻار اسڪولن کان ٻاهر آهن. ۽ جيڪڏهن ڏسڻ جي ڪوشش ڪجي ته گهڻو ڌکيو نه ٿيندو ڇاڪاڻ ته انهن اسڪولن جي ڪارگردگي اسان جي سامهون آهي. اهي اسڪول بنيادي سهولتن کان محروم آهن  ته پوءِ ڪير پنهنجي اولاد کي انهن اسڪولن ۾ داخلا وٺرائيندو؟ ترقيءَ ۽ تٿمير جون دعوائون ڪندڙ حڪومتن بنيادي تعليمي نظام کي ئي ان حالت تي اچي بيهاري ڇڏي آهي. جو هاڻ ته ان تي افسوس لاءِ لفظ افسوس به ننڍو محسوس ٿئي ٿو.اڄ تعليم کان محروم اهي ڪروڙين ٻار سڀاڻ ڇا ڪندا؟ ملڪ اندر انهن جي کپت ڇا هوندي؟

 اها سموري صورتحال ڏسڻ کان پوءِ اتي اهو چوڻ ۾ وڌاءُ نه ٿيندو ته معاشي مضبوط ۽  ٻن مٿن واري لٺ رکندڙ ڏاڍن جو اولاد ئي سٺي ۽ معياري تعليم حاصل ڪري سگهي ٿو۽ سٺن ادارن ۾ پڙهي سگهي ٿو. غريب جا ٻار پرائمري تائين ئي تعليم حاصل ڪري سگهندا هئا سا هاڻ کين دستياب ناهي ۽ ائين تعليم جي حاصلات کان رهجي ويل ٻارن جو انگ اڄ ڪروڙن تائين پهتو آهي. اهي سوا ٻه ڪروڙ ٻار مستقبل ۾ ذهني عذابن ۾ پيڙهجي ريڙهي کان وٺي سرن جي ٻرندڙ بٺن ۾ پڃرندا، ڪارخانن ۾ رت ۽ ست ڏئي گهر جو چلهو ٻاريندا.

تعليم هر ٻار جو بنيادي حق آهي. ٻارن کي تعليم پرائڻ جي ذميواري والدين سان گڏ رياست جي به آهي.پاڪستان جي آئين موجب وفاقي ۽ صوبائي حڪومتون 5 کان 16 سالن جي عمر وارن ٻارن کي مفت تعليم ڏيڻ جون پابند آهن. حڪومت جي ناڪام تعليمي پاليسين ۽ نااهليءَ سبب  ملڪ جو مستصبل چورائيندڙ ٻارڙا تعليم جي حاصلات کان محروم آهن. جيڪا انتهائي افسوس ۽ شرمندگيءَ جي ڳالهه آهي. پاڪستاني آئين موجب رياست جهالت جو خاتمو ڪندي ۽ گهٽ ۾ گهٽ عرصي ۾مفت ۽ لازمي ثانوي تعليم جو بندوبست ڪندي . فني ۽ پيشوراڻي تعليم تائين پهچ کي آسان بڻايوويندو۽ ميرٽ جي بنياد تي اعلي تعليم سڀني جي پهچ ۾ آڻڻ جي ڪوشش ڪئي ويندي.

اسان کي اهو ٻڌايو ويندو آهي ته ٻار مستقبل جا معمار هوندا آهن پر جڏهن 2 ڪروڙ 20 لک ٻارن جي پنهنجي ئي مستقبل تي سواليا نشان لڳل هجي ته ملڪ جي مستقبل جي معماري ڇا ٿي سگهندي؟ ايجوڪيشن اسٽيٽسٽڪس 2015_16ع ۾ جاري ڪيل انگ اکر اها نشاندهي ڪري رهيا آهن ته اڄ جي جديد دور ۾ پاڪستان اندر هڪ اڻپڙهيل نسل تيار ٿي رهيو آهي، جنهن مان بهتر مستقبل جي ڪا به اميد نٿي رکي سگهجي.

جنهن ملڪ ۾ 5 کان 16 سالن جي عمر وارا ٻار تعليم نٿا حاصل ڪن، 70 سيڪڙو ٻار مئٽرڪ تائين تعليم مڪمل ڪرڻ کان اڳ ئي اسڪول ڇڏي ويندا هجن ته اڄ کان 12 ،14 سال بعد جو سوچجي ته اڄ جيڪو ٻار 12، 14 سالن جو آهي اهو 10 سالن کان پوءِ 22، 24 سالن جو ٿيندو۽ اسڪول نه ويو هجي ۽ نه ئي ٻي ڪا به تعليم هجي ته سوچيو ته ان جو مستقبل ڪهڙو هوندو. اسڪول نه ويندڙ اڄ جا ٻار زندگي ۾ٻين سان ڪهڙو مقابلوڪري سگهندا ؟ ان ملڪ جي عالمي سطح تي ڪهڙي  حيثيت هوندي جتي 2 ڪروڙ 20 لک ٻارن کي اڻپڙهيو پالي نپائي وڏو ڪجي؟

هڪ رپورٽ موجب سنڌ ۾ اسڪولن جو تعدا 46 هزارن کان وڌيڪ آهي، جن ۾ صرف ساڍا 10 هزار يعني 22.8 سيڪڙو شاگردن جي لاءِ آهن. انهن اسڪولن ۾ هڪ لک 44 هزار استاد مقرر آهن جن ۾ 44500 عورت استاد آهن.بدقسمتي سان 19500 اسڪولن ۾ هڪ استاد مقرر آهي. پنجاب ۾ اهڙن اسڪولن جو تعداد 5500 جي لڳ ڀڳ آهي. جڏهن ته ملي راڄڌاني اسلام آباد ۾ ڪو به اهرو اسڪول ناهي جتي هڪ استاد مقرر هجي. بلوچستان جي 11 هزار پرائمري اسڪولن مان 50 سيڪڙو اسڪولن ۾ هڪ استاد مقرر آهي.

2014 ۽ 2015 جي هڪ جاري ڪيل رپورٽ موجب بلوچستان ۾ 70 سيڪڙو ٻار نٿا پڙهن، سنڌ ۾ 56 سيڪڙو ٻار تعليم کان محروم آهن، فاٽا ۾ 66 سيڪڙو ۽ گلگت بلتستان ۾ 60 سيڪڙو ٻار اسڪولن کان ٻاهر آهن، جڏهن ته ڪي پي ڪي ۽ پنجاب ۾ پڙهندڙ ٻارن جو انگ وڌيڪ آهي.

2012ع ۾ تعليم جي بجيٽ 500 سو ارب هئي ۽ سال 2016_2017 جي تعليمي بجيٽ 800 ارب هوندي به  تعليمي ميدان جي صورتحال مٿي ڄاڻايل انگ اکرن مان ظاهر ٿي رهي آهي. تعليمي شعبي ۾ تباهي جو سبب بجيٽ جي کوٽ نه پر بجيٽ جو ناجائز استعمال ٿيڻ آهي. تعليم جي ترقي واري راهه ۾ سڀ کان اهم مسئلو وري به اچي وسيلن جي کوٽ تي بيهندو. ماهرن جو چوڻ آهي ته دنيا ۾ انهن ملڪن ترقي ڪئي آهي،جن قومي پيداوار جو 4 سيڪڙو يا ان کان به وڌيڪ تعليم لاءِ مختص ڪيو. پاڪستان کي تعليم جي شعبي ۾ هدف حاصل ڪرڻ لاءِ تعليمي بجيٽ ۾ خاطرخواه اضافو ڪرڻو پوندو.انهن ٻارن جي تعليم جو بندوبست ڪرڻ حڪومت جي ذميواري آهي. جيڪا حڪومت ماچيس جي تيلين کان وٺي غريب کان 10 روپين جي چانهه پتي تي به ٽيڪس اوڳاڙي مَست اُٺ وانگر اوڳارا ڏئي هضم ڪري ٿي ڇڏي. حڪومت ئي بهتر ڪوششون ڪري زوال طرف وڌندڙ مستقبل جي معمارن جي زندگين کي حسين بڻائي سگهي ٿي ۽ ڪوري ڪاغذ جهڙو معصوم نسل مستقبل جي منزل حاصل ڪري سماج لاءِ روشني آڻي سگهي ٿو.